อะซานครั้งสุดท้ายของท่านบิลาล
บิลาล เป็นชื่อของชาวมุสลิมผิวดำผู้หนึ่งก่อนที่จะได้รับนับถือศาสนาอิสลามนั้นได้เคยเป็นทาส และท่านเป็นผู้หนึ่งในหมู่แรกฯที่ได้รับนับถือศาสนาอิสลาม และได้รับแต่งตั้งให้เป็นมุอัซซิน (คือผู้ป่าวร้องให้มาดำรงนมาซ) คนแรกของอิสลาม
เป็นเรื่องที่น่าสังเกตุว่า ตำแหน่งที่บิลาลปฏิบัติเท่านั้นเรียกว่า "มุอัซซิน" จากคำอะซานและบิลาลเป็นชื่อของท่าน ไม่ใช่เป็นตำแหน่งแต่พวกเรามักจะหลงเข้าใจผิด เรียกผู้อะซานว่าบิลาล เรียกเรียงกันว่า อิม่าม คอฏิบ-บิลาล ความจริงจะต้องเป็น มุอัซซิน
ในค.ศ.639 ได้เกิดโรคระบาดอย่างร้ายแรงขึ้นที่อัมวาสในประเทศซีเรีย และพลรบมุสลิมต้องเสียชีวิตประมาณ 2,500 คน ข่าวนี้ทำให้ท่านเคาะลีฟะฮฺอุมัรฺ ต้องเดินทางจากมะดีนะห์ไปป้องกันโรคระบาดนี้ด้วยตนเอง ระหว่างทางที่ไปนั้นต้องผ่านเมืองของพวกคริสเตียน คือเมืองเอย์ลา ท่านประสงค์จะเข้าไปในเมืองโดยไม่ให้ชาวเมืองจำท่านได้ จึงให้คนใช้ขี่อูฐแล้วท่านลงเดินจูง พวกชาวเมืองต่างกระหายที่จะเห็นท่านเคาะลีฟะฮฺ จึงออกมาห้อมล้อมดูแล้วถามท่าน "ท่านเคาะลีฟะฮฺอยู่ที่ไหน?" ท่านตอบโดยกำกวมว่า "อยู่ข้างหน้าท่าน" อูฐก็เดินไปข้างหน้าเรื่อยฯ และชาวเมืองเข้าใจว่า ท่านเคาะลีฟะฮฺคงอยู่ข้างหน้าเลยไปอีก ในทำนองนี้ท่านเคาะลีฟะฮฺได้หยุดพักอูฐโดยที่ชาวเมืองไม่ได้สังเกต แล้วได้ไปพักอยู่กับท่านสังฆราชคริสเตียนในเมือง เสื้อของท่านขาดและท่านสังฆราชคริสเตียนเป็นผู้ปะให้และยังกำนัลเสื้อที่เย็บด้วยผ้าที่บางกว่าให้ท่าน เพราะขณะนั้นอากาศร้อนมาก แต่ท่านปฏิเสธโดยนอบน้อม และสวมเสื้อของท่านเอง
เวลานั้น ท่านบิลาล-มุอัซซินผู้มีนามอุโฆษฺของท่านรอซูลุลลอฮฺ ซ็อลฯ พำนักอยู่ที่ซีเรีย เมื่อท่านรอซูลุลลอฮฺ ซ็อลฯ ถึงแก่กรรมแล้ว ท่านปฏิเสธที่จะทำหน้าที่ให้เเก่ผู้ใดทั้งสิ้น และหลังจากนั้นท่านก็ได้ติดตามกองทัพไปประเทศซีเรีย แลัวพำนักอยู่ ณ ที่นั้นสืบมา
เมื่อจวนเวลาที่ท่านเคาะลีฟะฮฺอุมัรฺจะอำลาจากประเทศซีเรีย เหล่าหัวหน้าชาวเมืองดามัสกัสได้ยื่นคำร้องต่อท่านเคาะลีฟะฮฺอุมัรฺก่อนที่ท่านจะจากไป เพื่อให้ท่านบิลาลอะซานเป็นครั้งสุดท้าย ท่านบิลาลยอมรับทำตามคำขอ และจากหอคอยสูงของมัสยิดนั้น เสียงอะซานอันเป็นที่คุ้นกันอยู่ในสมัยหนึ่งของสาวกของท่านท่านรอซูลุลลอฮฺ ซ็อลฯ ก็ดังก้องฝ่าบรรยากาศ ผู้มาชุมนุม ณ ที่นั้นหวนรำลึกถึงท่านรอซูลุลลอฮฺ ซ็อลฯ นึกถึงท่านในมโนภาพ บางคนกับกลั้นน้ำตาไม่ไหว
ต่อจากนั้นอีก 2 ปี ท่านบิลาล-มุอัซซิน คนแรกของอิสลามก็ถึงแก่กรรม และนี่เป็นอะซานครั้งสุดท้ายของท่าน
ที่มา : นิตยสาร อัล-หุดา ปีที่ 1 ฉบับที่ 8 1 เราะบิอฺ-อัล -เอาวัล 1370
ดาบแห่งอัลเลาะห์ อะคาเดมี่