การทวงหนี้ในอิสลาม ตามหลักอิสลามทำได้ไหม?
การทวงหนี้ในอิสลาม ฮาดิษเกี่ยวกับหนี้สิน
การทวงหนี้ในอิสลาม ตามหลักอิสลามทำได้ไหม?
ท่านอบูฮุร็อยเราะฮฺเล่าว่า
أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلٌ يَتَقَاضَاهُ، فَأَغْلَظَ لَهُ، فَهَمَّ بِهِ أَصْحَابُهُ، فَقَالَ: «دَعُوهُ فَإِنَّ لِصَاحِبِ الحَقِّ مَقَالًا»
“ชายผู้หนึ่งมาท่านนบีมุหัมมัด พลางทวงหนี้แก่ท่านนบี ด้วยถ้อยคำที่รุนแรง, จนเหล่ามิ่งมิตรของท่านนบีจะไปทำร้ายเขา ท่านนบีจึงเอ่ยขึ้นว่า พวกท่านจงปล่อยเขาเถิด ที่จริงเขามีสิทธิอันชอบธรรมในการทวงหนี้ (ของเขา, แม้เขาจะใช้วาจารุนแรงก็ตาม)” [หะดีษเศาะหี้หฺ, 2393] (ฮาดิษเกี่ยวกับหนี้สิน)
สิ่งที่ได้รับจากหะดีษ การทวงหนี้ในอิสลาม
ในบทบัญญัติของอิสลามเนี่ย เรื่องการเป็นหนี้ถือเป็นเรื่องใหญ่เอามากๆ มีหนี้ต้องใช้หนี้ อย่าอิดออด ต้องรีบชดใช้โดยเร็ว หรือไม่ก็ขอต่อรองเจ้าหนี้ให้ผ่อนปรนยืดระยะเวลาใช้หนี้ ทว่าเราต้องมีความตั้งใจอันแน่วแน่ที่จะชดใช้หนี้ด้วย
เพราะเป็นเจ้าหนี้มีสิทธิอันชอบธรรมที่จะทวงหนี้แก่ลูกหนี้ ศาสนาให้สิทธิพิเศษนี้ แม้ว่าบางครั้งเจ้าหนี้จะใช้ถ้อยคำที่รุนแรงก็ตาม เขามีสิทธิอันธรรมที่จะพูดแบบนี้ได้ เพราะเขาเป็นเจ้าหนี้ที่ให้เรายืมเงิน โดยไม่มีเรื่องดอกเบี้ยเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยซ้ำ ครั้นถึงเวลาตามกำหนดก็ต้องจ่ายเขา, เขาย่อมมีสิทธิในการทวงหนี้เป็นธรรมดา ซึ่งศาสนาเปิดช่องนี้ให้แก่เจ้าหนี้ทุกคน ส่วนเราในฐานะลูกหนี้ เรายังไม่มีในช่วงนี้ ก็สามารถขอผ่อนปรน หรืออธิบายถึงความเดือดร้อนของเรา ซึ่งเชื่อว่าเจ้าหนี้ต้องรับฟังอยู่วันยังค่ำ ทว่าหากเรามีจิตใจที่ไม่ปรารถจะใช้หนี้ ผลัดเจ้าหนี้ไปเรื่อยๆ จนเจ้าหนี้เอือมระอา สุดท้ายหากเงินที่ยืมมีจำนวนมาก เจ้าหนี้ก็อาจใช้กฎหมายในการเรียกคืนทรัพย์สินของตนเองได้ ซึ่งนั่นก็เป็นสิทธิอันชอบธรรมของเขาเช่นกัน
ด้วยเหตุผลนี้ หากเราเป็นหนี้ใคร รีบทยอยคืนเจ้าหนี้ให้เร็วที่สุด เพื่อให้หนี้ของเราหมดลงโดยพลัน เพราะการเป็นหนี้ไม่สนุกเลย การมีลาภอันประเสริฐคือการไม่มีหนี้นั่นเอง ท่านนบีเคยถึงขั้นไม่นมาซญะนาซะฮฺให้กับบุคคลที่มีหนี้ ซึ่งยังใช้หนี้ไม่หมด ครั้นมีบุคคลอาสาใช้หนี้แทนให้ ท่านนบีจึงยอมนมาซญะนาซะฮฺให้แก่เขา นี่ย่อมแสดงออกถึงบุคคลที่มีหนี้ต้องรับผิดชอบหนี้ของตนเองอย่างเคร่งครัด นึกถึงวันที่เราไปยืมเงินเขา แล้วเขาให้ยืม แล้วเราก็นำเงินยืมไปทำสิ่งที่ต้องการจนเสร็จสมอารมณ์หมาย ครั้นถึงวันที่เขามาทวงหนี้เรา เราก็ต้องทำให้เขามีความสุขเฉกเช่นที่เขาเคยทำให้เรามีความสุขมาแล้วก่อนหน้านี้ ฉันใดก็ฉันนั้น
บทความโดย: อ.มุรีด ทิมะเสน