ผู้ที่ทำกรุบานมีคำเนียตอย่างไรครับ แล้วหากว่าเจ้าของไม่เป็นผู้เชือดสัตว์เอง ผู้ทีทำหน้าที่เชือด ต้องเนียตอย่างไร
คำเนียตเชือดกุรบาน
คำเนียตเชือดกุรบาน ขณะจะเริ่มเชือดให้เนียตว่า...
"นี่คือกุรบานของข้าพเจ้า"
หากมอบให้ผู้อื่นเชือด คนอื่นต้องเนียตว่า
"นี่คือกุรบานของ..(ชื่อคนทำ)..ซึ่งมอบให้ข้าพเจ้าเชือด"
คำอ่านก่อนเชือด
คำอ่าน: "บิสมิลลาฮี่ อัลลอฮุอักบักร อัลลอฮุมม่า ฮาซามิงก้า ฟ่าต้าก๊อบบั้ลมินนี ก้ามาต้าก๊อบบั้ลต้ามินค่อลีลี่ก้า อิบรอฮีม่า ว่ามินฮ่าบิก้า มุฮัมม่าดิน"
คำถาม: กรุบานมีวิธีการทำอย่างไรครับ ผู้ที่ทำกรุบานมีคำเนียตอย่างไรครับ แล้วหากว่าเจ้าของไม่เป็นผู้เชือดสัตว์เอง ผู้ทีทำหน้าที่เชือด ต้องเนียตอย่างไร หากว่าเชือดวัว ผู้ทำกรุบานทั้งเจ็ดคนจำเป็น ต้องมาดูตอนเชือดด้วยไหม แล้วมีดุอาในการทำกรุบานตอนเชือดไหม มีคำกล่าวอย่างไร แล้วต้องกล่าวตอนไหน
ผู้ที่ทำอากีเกาะฮฺมีคำเนียตอย่างไรครับ แล้วหากว่าเจ้าของไม่เป็นผู้เชือดสัตว์เอง ผู้ทีทำหน้าที่เชือด ต้องเนียตอย่างไร เจ้าของต้องมาดูตอนเชือดด้วยไหม แล้วมีดุอาในการทำอากีเกาะฮฺตอนเชือดไหม มีคำกล่าวอย่างไร แล้วต้องกล่าวตอนไหน ขอนำชี้แนะจากอาจารย์ด้วยครับ
ตอบโดย: อ.อาลี เสือสมิง
วิธีการทำกุรบานหรืออุฎหิยะฮฺนั้นหากจะว่าไปแล้วก็มี 2 วิธีใหญ่ๆ หนึ่งก็คือ ทำด้วยตัวเอง วิธีนี้ยุ่งหน่อยเพราะต้องหาสัตว์ที่มีคุณลักษณะที่ทำกุรบานแล้วใช้ได้ และดำเนินการเองทุกขั้นตอน ตั้งแต่ซื้อหาสัตว์ที่จะทำกุรบาน เชือดเอง และชำแหละแจกจ่ายเนื้อเอง
ส่วนวิธีที่สองก็คือ ทำกับมัสญิดหรือองค์กรที่มีโครงการจัดทำกุรบาน วิธีนี้สะดวก เพียงแค่มีค่าใช้จ่ายเพื่อซื้อส่วนในการทำกุรบาน ที่เหลือทางมัสญิดหรือองค์กรดังกล่าวจะรับดำเนินการให้ทั้งหมด
ส่วนการตั้งเจตนา (เหนียต) ในการทำกุรบานนั้นถือเป็นเงื่อนไขในการเศาะหฺ (ใช้ได้) สำหรับการทำกุรบาน หากไม่มีเนียต (เจตนา) ในการทำกุรบานก็จะเป็นเพียงการเชือดสัตว์ธรรมดาที่ไม่ใช่กุรบานหรืออุฎหิยะฮฺ และการตั้งเจตนา (นียะฮฺ) ในการทำกุรบานนั้นอยู่ที่ใจ การกล่าวคำตั้งเจตนานั้นจะกล่าวก็ได้แต่มิใช่เงื่อนไข เช่น
ถ้าหากตั้งใจว่า จะทำกุรบานกับมัสญิดที่มีโครงการ ขณะที่เรามอบเงินค่าส่วนของสัตว์ที่จะทำกุรบานแก่อิมามหรือคณะกรรมการมัสญิด เราก็ตั้งเจตนาว่า “ข้าพเจ้าตั้งเจตนาทำกุรบาน 1 ส่วนเพื่ออัลลอฮฺ (ซ.บ.)” ก็ถือว่าใช้ได้แล้ว ถึงแม้ว่าการตั้งเจตนา (นียะฮฺ) ดังกล่าวจะเกิดขึ้นก่อนหน้าการเชือดกุรบานจริงๆ ตามประเด็นที่ถูกต้องที่สุดใน 2 ประเด็นตามมัซฮับอัช-ชาฟิอียฺ (กิตาบอัล-มัจญ์มูอฺ ชัรหุลมุฮัซซับ ; อัน-นะวาวียฺ เล่มที่ 8 หน้า 381)
ในกรณีที่เจ้าของส่วน (คือผู้ทำกุรบาน) ไม่เป็นผู้เชือดสัตว์กุรบานนั้นเอง ก็อนุญาตให้มุสลิมคนหนึ่งทำหน้าที่เชือดสัตว์นั้นแทนได้ด้วยการมอบหมาย (เตากีล) – อ้างแล้ว 8/382
ดังนั้น หากผู้เป็นเจ้าของมอบหมายให้มุสลิมคนหนึ่งเป็นผู้เชือด แล้วเจ้าของส่วนก็มีการตั้งเจตนาขณะที่ผู้ถูกมอบหมายทำการเชือดสัตว์กุรบานนั้น ก็ถือว่าเพียงพอแล้วโดยไม่ต้องการการตั้งเจตนาของผู้ที่ถูกมอบหมายให้เชือด และถึงแม้ว่าผู้ที่ทำหน้าที่เชือดสัตว์แทนจะไม่รู้ว่าผู้ที่มอบหมาย (เจ้าของส่วน) เป็นผู้ทำกุรบานก็ตาม ถือว่าไม่ส่งผลเสียแต่อย่างใด แต่ถ้าหากผู้เป็นเจ้าของส่วนมีการตั้งเจตนาการทำกุรบานขณะที่มอบหมายหน้าที่การเชือดให้แก่ผู้นั้นเท่านั้น ก็ถือว่าอนุญาตและใช้ได้ตามประเด็นที่ถูกต้องที่สุด (อะเศาะหฺ อัล-วัจญ์ฮัยนฺ) ในเรื่องการตั้งเจตนาที่เกิดขึ้นก่อนการเชือดจริงๆ
และการมอบการตั้งเจตนาให้แก่ผู้ที่รับมอบหมาย (วะกีล) ในการเชือดซึ่งเป็นมุสลิมก็เป็นที่อนุญาตเช่นกัน (อ้างแล้ว 8/381) โดยผู้ทำหน้าที่เชือดแทนก็ตั้งเจตนา (นียะฮฺ) ขณะทำการเชือดหรือก่อนหน้าลงมือเชือดว่า "ข้าพเจ้าเจตนาเชือดกุรบานนี้แทนนาย ก. นาย ข. เป็นต้น "
และการมาดูและอยู่ร่วมของผู้ทำกุรบานขณะทำการเชือดสัตว์กุรบานนั้นเป็นสิ่งที่ถูกส่งเสริม (มุสตะหับ) ไม่ใช่สิ่งที่จำเป็น ดังมีหลักฐานปรากฏว่า ท่านรสูล (ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม) ได้ใช้ให้ท่านหญิงฟาฏิมะฮฺ (ร.ฎ.) ลุกขึ้นไปยังสัตว์กุรบานและอยู่ร่วมในขณะนั้น (อ้างแล้ว 8/380 , อัล-ฟิกฮุลมันฮะญียฺ 1/236)
ทั้งนี้เมื่อผู้ทำกุรบานทั้ง 7 คนนั้นได้มีเจตนาการทำกุรบานและมอบหมายการเชือดเรียบร้อยแล้ว ส่วนดุอาอฺที่ส่งเสริมให้กล่าวขณะทำการเชือดกุรบานก็คือ
أللهُمَّ مِنْكَ وَلَكَ فَتَقَبَّلْ مِنِّىْ
คำอ่าน : “อัลลอฮุมม่า มิงก้า ว่าละก้า ฟะตะก็อบบัลฺมินนียฺ”
ความหมาย : “โอ้ อัลลอฮฺ จากพระองค์และเพื่อพระองค์ ดังนั้นขอทรงตอบรับจากข้าพระองค์” (อ้างแล้ว 8/390)
สำหรับผู้ทำอะกีเกาะฮฺนั้นก็ให้ตั้งเจตนาว่า “ข้าพเจ้าเจตนาเชือดสัตว์นี้เป็นอะกีเกาะฮฺของ..... (ระบุชื่อเด็ก) เพื่ออัลลอฮฺ (ซ.บ.)” หากเป็นผู้ทำหน้าที่เชือดแทนก็ตั้งเจตนาว่า “ข้าพเจ้าเจตนาเชือดสัตว์นี้เป็นอะกีเกาะฮฺของ....(ระบุชื่อเด็ก) แทนบิดาของเขา” เจ้าของอะกีเกาะฮฺหากมอบหมายให้ผู้ทำหน้าที่เชือดแทนและมีเจตนาแล้วก็สมควรมาอยู่ร่วมในขณะทีเชือดแต่ไม่จำเป็น
ส่วนดุอาอฺขณะทำการเชือดอะกีเกาะฮฺ นั้นส่งเสริมให้กล่าวว่า
بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أَكْبَرُ أَللهُمَّ لَكَ وَإلَيْكَ عَقِيْقَةُ
คำอ่าน “บิสมิลลาฮฺ วัลลอฮุอักบัรฺ อัลลอฮุมม่าละก้า ว่าอิลัยก้า อะกิเกาะตุ้ ..... (ระบุชื่อเด็ก)”
ความหมาย “ด้วยพระนามของอัลลอฮฺ และอัลลอฮฺทรงยิ่งใหญ่ โอ้อัลลอฮฺ เพื่อพระองค์และยังพระองค์ อะกีเกาะฮฺของ....(ระบุชื่อ)”
(กิตาบอัล-มัจญ์มูอฺ ชัรฺหุลมุฮัซซับ ; อัน-นะวาวียฺ เล่มที่ 8 หน้า 407 , 410)
ที่มา: alisuasaming.org